«Οι Γερμανοί έχουν ξοδέψει την τελευταία 10ετία σφίγγοντας το ζωνάρι και βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητά τους, ενώ οι Έλληνες δημόσιοι υπάλληλοι παίρνουν ακόμα 14 μισθούς τον χρόνο» - τηλεγράφημα 10BERLIN181 από τους Αμερικάνους στο γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών (Φεβ. 2010) πηγή από τα Wikileaks - εφημ. "Καθημερινή"
Όπως έχει αναφερθεί και σε προηγούμενα άρθρα, η ανάμειξη 2 εκ διαμέτρου αντίθετων θεωριων μιας επιστήμης μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις παραπλανητικές και μη - αναστρέψιμες. Σε μια κοινωνία σαν ένα σύνολο θεσμών, ανθρώπων, ηθών, θρησκειών αλλά κυρίως εθνικής αυτοκυριαρχίας, δεν είναι συνετό να αναμειγνύονται πολιτικές αποφάσεις ελαχίστου πολιτικού κόστους με αποφάσεις οικονομικού χαρακτήρα και τεραστίου κοινωνικού κόστους. Σε μία κοινωνία όπου πλέον οι πολιτικές ιδεολογίες έχουν μετατραπεί σε ένα είδος κράχτη για το νέο - φιλελεθευρισμό, το μόνο που έχει σημασία είναι μόνο η αποφυγή μιας ενδεχόμενης πολιτικής "ρετσινιάς" και η επίτευξη της επανεκλογής.
Τόσο η οικονομική επιστήμη όσο και η πολιτική ανήκουν στο ευρύτερο πεδίο της κοινωνιολογίας με έννοια ότι και οι 2 δρουν και αλληλεπιδρούν στο σύνολο μιας κοινωνίας ενώ μπορεί ακόμα και σε ειδικές περιπτώσεις να είναι και άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Η ουσία όμως είναι ότι, 2 φαινομενικά παρόμοιες κοινωνικές επιστήμες, έχουν αντίθετη σχέση μεταξύ τους όταν η θεωρία γίνεται πράξη. Ειδικά στην Ελλάδα έχουμε δει την τελευταία 30ετία το σύνολο των πολιτικών αποφάσεων να είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με βασικούς κανόνες της οικονομικής και κατά συνέπεια την αλλοίωση της κοινωνίας τόσο σε οικονομικό επίπεδο (βλέπε την Ελλάδα του μνημονίου) όσο και σε κοινωνικό. Το πλέον κλασσικό παράδειγμα μιας τέτοιας καταστροφικής σχέσης πολιτικής - οικονομίας είναι η Γαλλία λίγο πριν το 1789, όπου τα απομεινάρια του "κολμπερισμού" σε συνδυασμό με το χρέος της Γαλλίας την περίοδο της βασιλείας του Λουδοβίκου του 16ου οδήγησε στην χρεωκοπία την Γαλλία και στο ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης.
Έτσι λοιπόν και στην Ελλάδα του 2011, η λανθασμένη πολιτική της λήψης διαρθρωτικών μέτρων, ίσως και μέτρων ακραίων μέν πολιτικώς αλλά οικονομικώς απολύτως σωστά, οδηγεί την χώρα σε ένα τέλμα κυκλικής ύφεσης με κίνδυνο την παραχώρηση και της ίδιας της αυτοκυριαρχίας της. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι βλέπουμε πως οι στόχοι του μνημονίου συνεχώς αποκλίνουν, η ελληνική κυβέρνηση λαμβάνει μέτρα βιαστικά και παράλογα κάθε φορά που επίκειται επίσκεψη της τρόικας ενώ μετά το πέρας των ομιλιών μπαίνει ξανά σε ένα νέο κύκλο νάρκης και όλα αυτά φυσικά οδηγούν και στις αλλεπάλληλες υποβαθμίσεις τύπου S&P και Moody's. Η αποφυγή της λέξης χρεωκοπία ήταν ηθελημένη διότι απέδιδε μια πολιτική "ρετσινιά" μόνιμου χαρακτήρα στους: πολιτικούς ενώ σε επίπεδο κοινωνίας μεσοπρόθεσμα θα ήταν εφιαλτική (αν και επιτακτική) αλλά όχι μόνιμη καθώς η ανάπτυξη θα επέστρεφε στο μέλλον.
Βλέπουμε λοιπόν πως η πολιτικές δημοσιονομικής προσαρμογής μέσω επεκτατικού φορολογικού σχεδίου και παράλληλης μείωσης των ωφέλιμων δαπανών του δημοσίου, με απώτερο σκοπό την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων στον προϋπολογισμό, οδηγεί σε αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και σε κυκλική ύφεση. Η κληρονομιά του μνημονίου θα είναι βαριά και αργά η γρήγορα θα αποδειχθεί ανεπαρκής και αστεία, πρόσφατο παράδειγμα η επίτευξη επιμήκυνσης του χρέους και αναπροσαρμογή των επιτοκίων δανεισμού της Ελλάδας (το πρώτο βήμα σε μια αναπόφευκτη αναδιάρθρωση του χρέους). Ειδικά για τα επιτόκια η τελευταία απόφαση της 25ης Μαρτίου ουσιαστικά θα είναι άκυρη μιας και η ΕΚΤ αποφάσισε την αύξηση τους κατά 1 ποσοστιαία μονάδα. Συμπέρασμα λοιπόν, η κυβέρνηση αν ήθελε να ενεργήσει ηρωικά θα διάλεγε το δρόμο της επίπονης αλλά και σίγουρης εξόδου από την κρίση δηλαδή να οδηγηθεί σε μια αναδιάρθρωση του χρέους παρά στην φαινομενικά ενίσχυση μιας πολιτικής επανεκλογής.
Την λύση την περιγράφει πολύ καλά η Εφημερίδα "Καθημερινή" (στις 03/04/2011) όπου αναφέρει στο πρωτοσέλιδο: "Ένας από τους βασικούς λόγους που έχουμε φτάσει στο ναδίρ είναι το γεγονός ότι όλες οι κυβερνήσεις αρνούνται επίμονα να χρησιμοποιήσουν σε καίριες θέσεις μη πολιτικούς και ανθρώπους της αγοράς. Οι παραδοσιακοί πολιτικοί σπανίως διαθέτουν τεχνοκρατικές γνώσεις ή διοικητικές ικανότητες και συνήθως είναι προσηλωμένοι στην επανεκλογή τους και μόνο. Τα προβλήματα όμως της χώρας έχουν καταστεί εξαιρετικά δύσκολα και περίπλοκα. Απαιτούν ανθρώπους άλλου επιπέδου οι οποίοι πρέπει να τα καταλαβαίνουν, να μπορούν να σταθούν σε επαφές με την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλους στο εξωτερικό και, το κυριότερο, να μην σκέπτονται συνεχώς το πολιτικό κόστος κάθε κίνησής τους. Το πολιτικό σύστημα έφτασε στα όριά του και δεν μπορεί να διαχειρισθεί την κρίση εκτός αν αποφασίσει να ξεπεράσει τις φοβίες και τις ανασφάλειες του και να αναθέσει δύσκολες αποστολές σε σοβαρούς, μη κομματικούς, ανθρώπους".
(Πηγή εικόνας - http://3.bp.blogspot.com)
H κοινωνιολογία ίσως κάθεται στα όρια του επιστημονικού ορισμού, αλλά τόσο η πολιτική όσο και η οικονομία, χωρίς παρεξήγηση, δεν είναι επιστήμες. Το ίδιο βέβαια ισχύει και για ψευδοεπιστήμες σαν την ψυχιατρική, την ψυχολογία και τα νομικά. Δεν ακολουθείται επιστημονική μέθοδος για να θεωρηθούν επιστήμες, αποτελούνται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό από αναπόδεικτες και μη διαψεύσιμες θεωρίες και αξιώματα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνώ για τα περί πολιτικού κόστους, αλλά ως ένα βαθμό. Αν για παράδειγμα το οικονομικό επιτελείο ήταν εξωκοινοβουλευτικό στην προκειμένη συγκυρία τι θα άλλαζε; Θα μας πέρναγαν δέκα φορές πιο βαριά μέτρα ή/και θα απέλυαν τους μισούς δημόσιους; Και πιστεύετε ότι όποιος βουλευτής τα ψήφιζε ή το κόμμα που τα πρότεινε θα ξαναέβλεπε ποτέ...πολιτικό φως; Αυτό που έλεγε η Καθημερινή δεν είναι μη υπολογισμός του πολιτικού κόστους μα απλώς μετακύλισή του σε άλλους, στην προκειμένη στο νομοθετικό σώμα. Που εκ των πραγμάτων δεν γίνεται να είναι μη πολιτικοί, εκτός και αν αλλάξει το Σύνταγμα.
Κατά βάθος και εσείς και όλοι οι οικονομολόγοι το γνωρίζετε, κάποιοι ελάχιστοι το λέτε κιόλας : δεν δουλεύει πια αυτό το σύστημα. Και εννοώ γενικώς το μονεταριστικό-πιστωτικό σύστημα. Κανένα μονεταριστικό οικονομικό μοντέλο, τόσο αυτά που έχουν δοκιμαστεί όσο και όσα έχουν μείνει στα χαρτιά, δεν είναι δίκαιο και βιώσιμο μεσομακροπρόθεσμα.
Σίγουρα ούτε οι "αναρχοκοπιταλιστικές" ανοησίες του Ρόθμπαρντ και της Σχολής της Αυστρίας, ούτε οι μονόπλευροι νεοφιλελευθερισμοί του Φρίντμαν και των οικονομικών δολοφόνων της Σχολής του Σικάγου, ούτε βέβαια ο άγριος "κρατικός καπιταλισμός" της Κίνας. Ούτε καν ο κεϊνσιανισμός (επιφυλάσσομαι για τους "νεοΚεϊνσιανιστές" συνεχιστές του, γιατί δεν γνωρίζω τα μοντέλα τους). Το καθένα για τους δικούς του, διαφορετικούς λόγους, που καλύτερα να μην δοκιμάσω αν χωράνε σε ένα σχόλιο.
Για να απαντήσω πρώτα στο κομμάτι της επιστήμης... κάθε τομέας που προσπαθεί να επεξηγήσει ένα φαινόμενο μπορεί να θεωρηθεί επιστήμη ειδικά απο την στιγμή που γίνεται προσπάθεια φορμαλισμού μέσω μαθηματικών μεθόδων. Η οικονομική (και όχι η πολιτική οικονομία!!) ειναί ακριβώς αυτό, περιλαμβάνει θεωρίες οι οποίες κατασκευάστηκαν προκειμένου άλλοτε να δώσουν λύσεις σε θέματα οικονομικής πολιτικής και άλλοτε να εξηγήσουν και να μπορέσουν να προβλέψουν την τάση που θα είχε καποιο κοινωνικό φαινόμενο. Ενδεχομένως να μπορέσουμε να συμφωνήσουμε στο γεγονός οτι είναι περισσότερο προσεγγιστική επιστήμη μιας και προσπαθεί να ποσοτικοποιήσει μεγέθη δυναμικά και εξαιρετικά απρόβλεπτα όπως αυτά μιας κοινωνίας. Η μέθοδος όμως που χρησιμοποιείται για να κατασκευαστεί μια θεωρία ειναι σε πρώτο στάδιο - παρατήρηση και αναγνώριση ενος κοινωνικού φαινομένου, δεύτερο στάδιο - απομόνωση των προσδιοριστικών μεταβλητών και παραμέτρων, τρίτο στάδιο - κατασκευή πλαισίου βασικών υποθέσεων και εξισώσεων και κατόπιν μέσω μαθηματικών μεθόδων απόδειξη του θεωριτικού πλαισίου και σε τέταρτο στάδιο - επιβεβαίωση μέσω κατασκευής οικονομετρικών και στατιστικών μοντέλων που επιβεβαιώνουν την εφαρμογή των εν λόγω θεωριών στην πράξη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσο αφορά τώρα το άν λειτουργεί το σύστημα ή όχι θα συμφωνήσω απόλυτα πως όλα τα οικονομικά συστήματα απέτυχαν αλλά ίσως όμως επειδή ήταν όλα στην πλειοψηφία τους μία κακή παρανόηση των ίδιων των θεωρίων τις οποίες αντιπροσώπευαν. Το ίδιο έγινε και με την Ελλάδα - μία απίστευτη στρέβλωση της κευνσιανής θεωρίας (πραγματοποίηση ανάπτυξης μέσω ελλειμάτων, κυρίως!!).
Η λύση;
Ενδεχομένως ένας συνδιασμός κευνσιανισμού και φιλελευθερισμού σε επίπεδο αγορας ίσως να μπορέσει να κάνει δουλειά με την έννοια ότι η ύπαρξη του "αόρατου χεριού" και της φιλοσοφίας laissez - faire σε συνδιασμό με τον κευνσιανικό κρατικο παρεμβατισμό ίσως μπορέσει να ελέγξει την ομαλή σχετικα πορεία των αγορών. Έτσι και αλλιώς είναι κάτι που δεν έχει δοκιμαστεί ακόμα...